Tesla Çin malı mı?
İzmirli bir gencin gözünden…
—
Tesla ve Çin Malı: Aradaki Farkı Bilen Var mı?
İzmir’deki gençlik hayatı, sabahları Aliağa’ya giderken Ege’nin mavi sularına bakmak, akşamları ise arkadaşlarla Kordon’da güneşin batışını izlemekle geçiyor. Ama her şeyin bir başka sorusu da var: “Tesla Çin malı mı?” Yani, gerçekten bu kadar havalı arabayı bu kadar merak etmemiz gerekebilir mi? Kendi kendime sormadan edemiyorum. Bugün, Tesla’nın Çin malı olup olmadığı üzerine kafa yorarak, kendi iç sesime bir süre eşlik edeceğim. Bu yazı belki de hayatımı değiştirecek, kim bilir?
—
Tesla’nın Fabrikasına Bir Yolculuk
Bir sabah, kahvemi yudumlarken aklıma bir soru düştü. “Tesla Çin malı mı?” Yani, biliyoruz ki Tesla’yı elektrikli araba devriminin başı olarak görüyorduk ama peki, elektrikli araba dediğimiz şeyin “gerçekten” elektrikli olduğuna nasıl emin olabiliriz? Hepimiz ne kadar bilgili gözükmek istesek de, bu tip sorular insanı bazen şaşırtabilir.
Önce arkadaşım Yasin’e sorayım dedim. “Yasin, Tesla Çin malı mı ya?” dedim, garip bir şekilde beni süzüp bir cevap vermek yerine “Hmm, şimdi… Tesla’nın fabrikası Çin’de mi?” diye cevap verdi.
“Tesla’nın fabrikası Çin’de değil tabii, Elon Musk’ın Amerika’da kurduğu bir yer, ama eğer bu sorunun arkasındaki gizemi sormak istiyorsan, Çin’e her şeyin üretimi yapılabilir,” dedim. Yasin, elindeki telefonla bir yandan interneti karıştırırken “Neyse, o zaman Tesla Çinli, anladık,” dedi.
O an, “Hadi ama Yasin, şimdi bana Çin malı diyen birisi, iPhone’unun Çin’de üretildiğini unutuyor” diye kendimce bir espri yaparak, kafamdaki Tesla’nın Çin malı olup olmadığı sorusunu derinleştirdim.
—
Çin ve Tesla: Dışarıdan Görünmeyen Gerçekler
Her ne kadar Elon Musk’ın Tesla’yı kurduğu yer Amerika olsa da, Çin’in Tesla için bambaşka bir önemi var. 2020’de Çin’in Shanghai şehrinde açılan Tesla fabrikası, elbette işleri biraz karıştırıyor. Tesla, Çin’de üretilen araçları daha çok yerel pazara ve bazı dış pazarlara sunuyor. Hadi ama, bu demek değil ki Tesla tam anlamıyla Çin malı!
Bir arkadaşım, Tesla’nın Çin’de üretildiği için, “Aman, bu araba da zaten Çin malı işte,” demişti. İronik bir şekilde, aynı kişi her gün Çin malı olan telefonunu gururla cebinden çıkarıp “Harika, bütün özellikleri tam” diyordu. O yüzden biraz da gülümsedim. Bizim kafamızda bazen “Çin malı” deyince, hiç de hak etmediği bir etiket yapıştırılıyor.
—
Çin, Tesla ve Ben: Bir İçsel Düşünce
Kendi iç sesimle aramda geçen diyalog, bazen “Tesla Çin malı mı?” sorusunun daha karmaşık bir hale geldiğini gösteriyor. Çünkü gerçek şu ki, Tesla’nın sahip olduğu yenilikçi teknoloji, yalnızca bir yerin adıyla sınırlı kalmaz. Şöyle düşünün: Elinizde bir telefon var. Hangi markanın olduğunu söyleyin. Çin üretimi de olabilir, ama telefonun kalitesine ve işlevine bakmak gerek. Benim için mesele, üretim yerinden çok, yapılan işin ne kadar kaliteli olduğunda gizli.
—
Tesla’nın Çinli Olmasıyla İlgili Kısa Bir Tartışma
Bazen gerçekleri eğlenceli bir şekilde ortaya koymak gerek. Mesela şu diyaloğu hayal edin:
Ben: “Yani Tesla Çin malı mı diye soruyorsun ya, aslında biraz da ‘Bizdeki teknoloji, Çinli mi oldu?’ sorusu sorulmalı.”
Arkadaşım: “Tesla, Çin mi dedi? O zaman bizim tost makinesi de Çin malı ama kimse ona laf ediyor.”
Ben: “Evet ama tost makinesi, bir araba kadar seni dünya çapında ünlü yapmaz.”
Gülümsemek zor olmuyor, çünkü hayat her şeyin karmaşıklığını kabullenmeye geliyor.
—
Sonuç: Tesla Çin Malı mı, Amerika Malı mı?
Geldiğimiz noktada, Tesla’nın tam anlamıyla Çin malı olduğunu söylemek yanlış olur. Tesla, Çin’de üretilen araçlarıyla belirli bir pazarın ihtiyaçlarını karşılıyor ama genel olarak baktığında, Elon Musk’ın rüyası, Amerikalı bir girişimciyi temsil ediyor. Ama unutmayalım ki, dünya her geçen gün birbirine daha yakın hale geliyor ve küreselleşme, sadece Çin’e değil, her yere ait bir üretim anlayışı geliştirdi.
—
Sonuçta: Tesla, O Çinli Ya Da Amerikalı
Tesla’nın Çin malı mı olduğu, aslında çok da derin bir soru değil. Ama bu soruya verdiğimiz tepkiler, dünya görüşümüzü yansıtıyor. Sonuçta, Çin malı diye etiketlediğimiz şeyin arkasında bir dünya devi olabilir. Tesla, Çin malı ya da Amerikan malı olsun, elektriğe dair devrimini yapmış bir araçtır.
İzmir’de akşam yürüyüşü yaparken, bir Tesla’nın yanından geçmek, bana şunu hatırlatıyor: Nerede üretilirse üretilsin, önemli olan fikir ve teknoloji. Eğer Tesla Çin malıysa, o zaman teknoloji gerçekten sınırsız bir evrende yolculuk yapıyor demektir!
—